सोमवार, २ डिसेंबर, २०१३

सम्राट अशोक (भाग १ : शंका निरासन)


आजकाल काही लोक महान तत्त्वज्ञानी असल्याचा बुरखा पांघरुन फेसबुकवर स्वतःच्याच सोयीचे लिहिताना दिसतात, त्यात संशोधन वगैरे काहीच नसते, तर विशिष्ट समाजाबद्दल अथवा धर्माबद्दल द्वेष अथवा चुकीचा संदेश पोहोचविण्याचा प्रयत्न त्यातुन दिसत असतो.. असो..

अशाच प्रकारचे वक्तव्य एक स्वतःला महान तत्त्वज्ञानी समजणाऱ्याने केले, तो म्हणतो..





• पियदस्सी (अशोक) हा बौद्ध राजा होता याला बौद्ध ग्रंथांशिवाय काहीही पुरावा नाही. 

• शिलालेखात त्या राजाचे नाव उपाधी म्हणून देवानाम पियं पियदस्सी असे येते. आता जो धर्म देवच मानत नाही त्या धर्माचा अनुयायी स्वत:ला 'देवानाम पियं' असे कशाला म्हणवून घेईल?

• तरीही जे लोक पियदस्सीलाच अशोक मानतात, त्यांनी एक गोष्ट ध्यानात ठेवली पाहिजे की पियदस्सीच्या एकाही शिलालेखावरून तो बौद्ध होता असे सिद्ध करता येत नाही...




हे सर्व आरोप अगदी चुकीची व बिनबुडाचे आहेत. बहुतांश वेळा कमी अथवा चुकीच्या माहीतीमुळे असले प्रकार घडत असतात,, परंतु लोकांनी अशा फसव्या माहीतीवर विश्वास न ठेवता, सत्य काय आहे याची सहानिशा करावी...

तर सत्य काय आणि असत्य काय हे जाणण्यासाठी आपण अशोकाच्या शिलालेखाचा उपयोग पुरावा म्हणुन घेवुया..








१. पियदस्सी (अशोक) हा बौद्ध राजा होता याला बौद्ध ग्रंथांशिवाय काहीही पुरावा नाही..



सम्राट अशोकाने वा पियदस्सीने कलिंगच्या युद्धानंतर बौद्ध धर्म स्वीकारला असे एका शिलालेखावरुन समजते. कलिंग युद्धानंतर आपल्याला पश्चाताप झाला असल्याचे सांगताना तो राजा लिहितो.. देवांच्या प्रिय प्रियदर्शी राजाने आपल्या राज्यभिषेकाच्या आठ वर्षांनंतर कलिंग राष्ट्र जिंकला, त्या युद्धामध्ये दिड लाख लोक बेघर झाले, एक लाखाच्या वर लोक मारले गेले. कलिंग जिंकल्यानंतर देवांच्या प्रिय प्रियदर्शी राजा धर्म शिक्षेने प्रभावित झाला, आणि कलिंगच्या युद्धाने झालेल्या हानीमुळे त्याला खुप पश्चाताप झाला...



बैराट जवळील भाब्रु येथील एका लघुगिरिलेखात राजा लिहितो, प्रियदर्शी, मगधचा राजा, संघाला वंदन करतो, आणि त्यांच्या हिताची व सुखाची कामना करतो. तुम्हाला माहित आहे आदरणीय गुरु माझी बुद्ध, धम्म व संघावर किती श्रद्धा आहे. बुद्धाने जे काही सांगीतले ते उत्तम सांगीतले.


या शिलालेखावरुन आपल्याला समजते कि सम्राट प्रियदर्शी हा बौद्ध होता.


बौद्ध धम्माचा स्वीकार केल्यावर सम्राट प्रियदर्शी (अशोक) त्यांचे धम्मगुरु महास्थाविर मोगलीपुत्त तिस्स यांच्या उपदेशानुसार आचार्य उपगुप्त यांच्या मार्गदर्शनात ते धर्मयात्रेला जातात सर्वप्रथम ते लुंबिनीला जातात, राजाने बुद्ध जन्मस्थानाची पुजा केल्यावर तिथे के शिला स्तंभावर एक अभिलेखो खोदतो. ति गाथा मला पाठ आहे म्हणुन सांगतो



देवानं पियेन पियदसिन वीसतिवसाभिसि तेन ‬अतन आगाच महीयिते हिद बुधे जाते सक्यमुनीति ‬सिलाविगडभीचा कालापित सिलाथभे च उसपापिते हिद भगवं जातेति लुंमिनिगामे उबलिके कटे अठभागिये च 


अर्थ : देवांच्या प्रिय प्रियदर्शी राजाने आपल्या राज्यभिषेकाच्या वीस वर्षानंतर स्वतः येथे येऊन या स्थानाची पुजा करतो कारण इथेच भगवान बुद्धांचा जन्म झाला. इथे दगडाची भिंत बांधली गेली आणि शिलास्तंभ खोदला गेला, या गावात भगवान बुद्धांचा जन्म झाला असल्या कारणाने लुंबीनी गाव करमुक्त करतो आणि आपल्या उत्पन्नाचा आठवा भाग या गावाला देतो...



या शिलालेखावरुनच भगवान बुद्धांचा जन्मस्थान लुंबीनी मानला गेला.




हे शिलालेख वाचल्यावरच समजुन येते कि, सम्राट प्रियदर्शी (अशोक) हा बौद्ध सम्राट होता... लुंबिनीवरुन सम्राट कपिलवस्तुला आले. कपिलवस्तु हि राजा शुद्धोधनाची राजधानी होती. कपिलवस्तुवरुन धर्मयात्रा बुद्धगयेस गेली. सम्राटांनी बोधीवृक्षाची पुजा केली ज्या वृक्षाखाली बसुन सिद्धार्थ गौतम सम्यक संबुद्ध झाले. सम्राटाने बुद्धगयेस एक भव्य विहार बांधला. गयेचा तो महाबोधी महाविहार आजही तिथे आहे. 


बुद्धगयेवरुनसारनाथला सम्राटाची धर्मयात्रा आली, सम्राटाने येथेही स्तुप व विहार बंधले. सारनाथ येथील स्तंभावर कोरलेले चारही दिशांना गर्जना करणारे चार सिंह व खाली धम्मचक्र हे भारताने आपली राष्ट्रीय प्रतिके म्हणुन स्वीकारली आहेत. 


वरील सर्व पुराव्यांवरुन सिद्ध होते कि सम्राट प्रियदर्शी (अशोक) हा एक बौद्ध सम्राट होता..







२. तरीही जे लोक पियदस्सीलाच अशोक मानतात, त्यांनी एक गोष्ट ध्यानात ठेवली पाहिजे की पियदस्सीच्या एकाही शिलालेखावरून तो बौद्ध होता असे सिद्ध करता येत नाही....




वरील पुराव्यांनिशी हे सिद्ध होते कि प्रियदर्शी हा एक बौद्ध सम्राट होता, मग असल्या बिनबुडांच्या आरोपात किती तथ्य आहे हे आपल्याला समजते. दुसरा प्रश्न हा कि राजा प्रियदर्शी हाच राजा अशोक होता, असे एकाही शिलालेखावरुन सिद्ध होत नाही असे टिकाकारांचे म्हणणे आहे.


१९१५ साली कर्नाटक राज्यातील रायचुरा जिल्ह्यातील मास्की या गावात एक शिला लेख सापडला, त्या शिलालेखामध्ये सामान्यपणे लिहिल्या जाणार्या 'देवानांपिय पियदसी' ऐवजी 'देवानांपिय असोकस' असा उल्लेख आढळला. तर बेल्लारी जिल्ह्यातील असलेल्या एका गावात 'देवानांपिय पियदस्सी' ऐवजी 'राजा असोको देवानांपियो' असा उल्लेख आढळला.


तर १९५५ साली मध्यप्रदेशात सापडलेल्या शिलालेखात 'देवानांपियस्स पियदसिनो असोकराजस' असा उल्लेख आढळला यावरुन कोणीही म्हणु शकेल कि प्रियदर्शी आणि अशोक हि एकाचीच नावे आहेत. मग स्वतःला महान तत्त्वज्ञानी समजणाऱ्यांनी हे न समजुन घेता खोटा प्रचार का करावा...?


वरील दिलेल्या पुराव्यांनी हे सिद्ध होते कि प्रियदर्शी आणि अशोक हि एकाच व्यक्तीची दोन नावे आहेत. आणि महान सम्राट अशोक हा एक बौद्ध सम्राट होता.. तरीसुद्धा वाचकांना त्यांच्या काही शंका असतील, त्यांचे काही प्रश्न असतील, तर अवश्य विचारावीत.....


सदर पुस्तक प्राप्त करण्यासाठी फोटोवर क्लिक करा...


See Also :

१. जयमंगल अष्टगाथा आणि त्यांच्या कथा (भाग ६ : सच्चक नावाच्या निर्गंथ पुत्रावर विजय)


२. जयमंगल अष्टगाथा आणि त्यांच्या कथा (भाग ५ : जैन तिर्थक आणि अनैतिकतेचा आरोप)

४ टिप्पण्या:

  1. सम्राट अशोक राजाबद्दल जन्मापासून पूर्ण-पने माहिती भेटेल का????

    उत्तर द्याहटवा
  2. बुध्दाने देव मानला नाही ही समजुत चुकीची आहे. देवाची संकल्पना वेगळी आहे हे समजून घ्या.

    उत्तर द्याहटवा
  3. बुध्दाने देव मानला नाही ही समजुत चुकीची आहे. देवाची संकल्पना वेगळी आहे हे समजून घ्या.

    उत्तर द्याहटवा
  4. आपण कृपया ती संकल्पना स्पष्ट करुन सांगितल तर बरे होईल!

    उत्तर द्याहटवा